Zand uit zee wordt vlak voor het strand in zee gespoten om de bodem te verhogen en de kust te beschermen tegen hoog water bij storm, springtij. Het zand wordt gewonnen een aantal kilometer uit de kust.

Transitiepad Kustlijnzorg en Vaargeulonderhoud

Voor onderhoud aan de kustlijn en vaargeulen zetten aannemers bij baggerwerkzaamheden materieel in dat CO₂, stikstof en fijnstof uitstoot. Het transitiepad Kustlijnzorg en Vaargeulonderhoud richt zich daarom op het verduurzamen van dit materieel, bijvoorbeeld bij strandsuppleties en vaargeulonderhoud. Verder richt het transitiepad zich op het zo hoogwaardig mogelijk hergebruiken van het materiaal dat bij baggerwerkzaamheden vrijkomt en het beschermen van de voorraad bagger en grond.

Roadmap

De roadmap is een strategisch plan dat zich richt op klimaatneutrale en circulaire kustlijnzorg en vaargeulonderhoud in 2030. Het beschrijft naast de doelen, ambities en bijbehorende marktdynamiek ook welke concrete maatregelen en acties nodig zijn om de gestelde ambities en doelstellingen te behalen.

Jaarlijks wordt ongeveer 23 miljoen ton materiaal gebaggerd, waarvoor verschillende typen schepen worden ingezet. De uitstoot hiervan is schadelijk voor natuur, klimaat en gezondheid. Daarom is verdere verduurzaming essentieel.

Actualisatie roadmap in 2025

Op 15 januari 2025 werd de aanpak van de actualisatie voor de roadmap transitiepad Kustlijnzorg en Vaargeulonderhoud gepresenteerd op de Infratech.

De actualisatie richt zich op de vraag wat er nodig is om de implementatie van de roadmap vorm te geven en hoe deze uit te breiden naar medeoverheden zoals gemeentes, provincies en waterschappen. Het concrete resultaat is een sectorbreed uitvoeringsplan en een doorkijk van de ambities naar 2050. De actualisatie gebeurt in samenspraak met de sector en medeoverheden en wordt dit jaar afgerond.

Via korte nieuwsartikelen worden updates en belangrijke uitkomsten gedeeld. Lees meer in de onderstaande nieuwsberichten.

Samen duurzaam aanbesteden

Samen met andere publieke opdrachtgevers werken we in het programma Schoon en Emissieloos Bouwen (SEB) aan het opnemen van doelstellingen op het gebied van natuur, gezondheid en klimaat in projecten. Opdrachtgevers met een hoger ambitieniveau stellen nóg hogere eisen, waarmee emissies verder te verlagen zijn. Daarnaast stimuleert het koploperprogramma innovatie met een systeemsprong, onder andere door de toepassing van Renewable Fuels of Non-Biologic Origin (RFNBO’s) en hernieuwbare elektriciteit, die de transitie ondersteunt en de Nederlandse baggermarkt en scheepsbouw toekomst bestendig maakt.

Inkoopstrategie baggersector

Om verduurzaming in de baggersector te versnellen, werken we met een inkoopstrategie waarin innovatieve, productierijpe maatregelen vertaald zijn in contracteisen. Alle contracten volgen het basis ingroeppad (pelotonaanpak) waarin minimumeisen gelden voor motoren en duurzame energiedragers. Een aantal contracten volgen de koploperaanpak (ingroeipad ‘ambitieus en productierijp’) met hoge duurzame eisen voor motoren en (synthetische) energiedragers. Daarnaast zijn er contracten die innovatieve maatregelen meenemen, zoals RNFBO’s of hernieuwbare elektriciteit (ingroeipad ‘ambitieus en innovatief’).

Langetermijnperspectief

De baggermarkt is kapitaalintensief. Dit vraagt een langjarige doorkijk om investeringen te kunnen afschrijven. De sector heeft relatief duur materieel, dit maakt verduurzamen kostenintensief en vraagt om een extra impuls van de rijksoverheid. De lange levensduur van materieel betekent dat investeren in een duurzaam schip voor meer dan 30 jaar emissiereductie zorgt. Rijkswaterstaat is in opdracht van Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat hierbij aanjager, waardoor gemeenten en waterschappen ook de stap zetten. Samen met medeoverheden kunnen zij een langetermijnperspectief bieden, dankzij de roadmap en ingroeipaden die samen met de markt ontwikkeld zijn. Op dit moment is Rijkswaterstaat samen met betrokken marktpartijen de roadmap aan het actualiseren.

Internationale context

De zeegaande baggermarkt wordt steeds meer beïnvloedt door internationaal beleid, zoals de regelgeving van de International Maritime Organisation (IMO) en de Europese Unie. Belangrijke ontwikkelingen hierin zijn:

De invoering van het Emission Trade System (ETS) voor offshore-activiteiten (invoering 2025-2027);
De Renewable Energy Directive (RED) en de concept-Nederlandse vertaling daarvan naar sectordoelen voor verschillende vervoerssectoren
FuelEU, doel is de vraag naar en het consistente gebruik van hernieuwbare en koolstofarme brandstoffen te vergroten en de broeikasgasemissies van de scheepvaartsector te verlagen

Klimaatneutraal of emissieloos baggeren kent op dit moment nog geen vastomlijnd beleid. Daarom zet het transitiepad Kustlijnzorg en Vaargeulonderhoud niet in op één specifieke technologie maar stimuleert het meerdere oplossingen tot emissiereductie.