Voor onderhoud aan de kustlijn en vaargeulen zetten aannemers bij baggerwerkzaamheden materieel in dat CO2, stikstof en fijnstof uitstoot. Het transitiepad Kustlijnzorg en Vaargeulonderhoud richt zich daarom op het verduurzamen van dit materieel, bijvoorbeeld bij strandsuppleties en vaargeulonderhoud.
Samen duurzaam aanbesteden
Samen met andere publieke opdrachtgevers werken we in het programma Schoon en Emissieloos Bouwen (SEB) aan het opnemen van doelstellingen op het gebied van natuur, gezondheid en klimaat in projecten. Opdrachtgevers met een hoger ambitieniveau stellen nóg hogere eisen, waarmee emissies verder te verlagen zijn. Daarnaast stimuleert het koploperprogramma innovatie met een systeemsprong, onder andere door de toepassing van Renewable Fuels of Non-Biologic Origin (RFNBO’s) en hernieuwbare elektriciteit, die de transitie ondersteunt en de Nederlandse baggermarkt en scheepsbouw toekomst bestendig maakt.
Inkoopstrategie baggersector
Om verduurzaming in de baggersector te versnellen, werken we met een inkoopstrategie waarin innovatieve, productierijpe maatregelen vertaald zijn in contracteisen. Alle contracten volgen het basis ingroeppad (pelotonaanpak) waarin minimumeisen gelden voor motoren en duurzame energiedragers. Een aantal contracten volgen de koploperaanpak (ingroeipad ‘ambitieus en productierijp’) met hoge duurzame eisen voor motoren en (synthetische) energiedragers. Daarnaast zijn er contracten die innovatieve maatregelen meenemen, zoals RNFBO’s of hernieuwbare elektriciteit (ingroeipad ‘ambitieus en innovatief’).
Langetermijnperspectief
De baggermarkt is kapitaalintensief. Dit vraagt een langjarige doorkijk om investeringen te kunnen afschrijven. De sector heeft relatief duur materieel, dit maakt verduurzamen kostenintensief en vraagt om een extra impuls van de rijksoverheid. De lange levensduur van materieel betekent dat investeren in een duurzaam schip voor meer dan 30 jaar emissiereductie zorgt. Rijkswaterstaat is in opdracht van Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat hierbij aanjager, waardoor gemeenten en waterschappen ook de stap zetten. Op de binnenlandse baggermarkt is Rijkswaterstaat een dominante speler. Samen met medeoverheden kunnen zij een langetermijnperspectief bieden, dankzij de roadmap en ingroeipaden die samen met de markt ontwikkeld zijn. Op dit moment is Rijkswaterstaat samen met betrokken marktpartijen de roadmap aan het actualiseren.
Internationale context
De zeegaande baggermarkt wordt steeds meer beïnvloedt door internationaal beleid, zoals de regelgeving van de International Maritime Organisation (IMO) en de Europese Unie. Belangrijke ontwikkelingen hierin zijn:
- De invoering van het Emission Trade System (ETS) voor offshore-activiteiten (invoering 2025-2027);
- De Renewable Energy Directive (RED) en de concept-Nederlandse vertaling daarvan naar sectordoelen voor verschillende vervoerssectoren
- FuelEU, doel is de vraag naar en het consistente gebruik van hernieuwbare en koolstofarme brandstoffen te vergroten en de broeikasgasemissies van de scheepvaartsector te verlagen
Klimaatneutraal of emissieloos baggeren kent op dit moment nog geen vastomlijnd beleid. Daarom zet het transitiepad Kustlijnzorg en Vaargeulonderhoud niet in op één specifieke technologie maar stimuleert het meerdere oplossingen tot emissiereductie.
Roadmap
In de roadmap wordt de scope van het transitiepad uiteengezet. Er wordt onderscheid gemaakt tussen zeegaande ‘zoute’ baggerwerkzaamheden en binnenlandse ‘zoete’ baggerwerkzaamheden.
Jaarlijks wordt ongeveer 23 miljoen ton materiaal gebaggerd, waarvoor verschillende typen schepen worden ingezet. De uitstoot hiervan is schadelijk voor natuur, klimaat en gezondheid. Daarom is verdere verduurzaming essentieel.
Concrete maatregelen
Het transitiepad Kustlijnzorg en Vaargeulonderhoud werkt aan de volgende concrete maatregelen:
- Verduurzamen van (de voortstuwing-, werk- en hulp-)motoren van schepen;
- Het versnellen van de transitie naar duurzame energiedragers.
