Circulaire aanleg en vervanging (MIRT en VenR)

Wat is het?

Bij circulaire aanleg en vervanging hanteren we de circulaire ontwerpprincipes die voor infrastructuur zijn ontwikkeld. 
Kort gezegd komt het erop neer dat je voorkomt dat iets gesloopt wordt, dat je ervoor zorgt dat iets zo lang mogelijk meegaat en dat je gebruik maakt van duurzame materialen.

Waarom belangrijk?

Het zorgt voor reductie van het gebruik van primaire grondstoffen en de daarmee gepaarde milieu-effecten (waaronder CO₂-uitstoot).

Wat willen we bereiken?

In 2030 zijn circulaire afwegingen integraal onderdeel van alle fasen van het MIRT- en VenR-proces. Daarom is er structurele financiering. De grootste milieu-impact valt te behalen in de opdrachtverlening en verkenningen planfases. In alle stappen worden de circulaire ontwerpstrategieën toegepast. Hierbij is de eerste en belangrijkste stap: nagaan of een handeling of materiaalgebruik voorkomen kan worden (preventie). Losmaakbaarheid en standaardisatie zijn belangrijke randvoorwaarden, onder andere om hergebruik mogelijk te maken. Projectteams maken gebruik van het projectadviesloket bij vragen waar ze niet uitkomen.

Waar staan we nu?

1. Doorvertaling van de circulaire ontwerpprincipes naar technische oplossingen en het inkoopproces.
2. Circulariteit is nadrukkelijker onderdeel geworden van de vervanging- en renovatieopgave (VenR) door opname van CE-doelstellingen in de opdracht aan Rijkswaterstaat en de ontwikkeling van bijvoorbeeld de handreiking duurzaamheid voor de planfase van VenR.
3. Verdiepende handreiking CE voor MIRT-projecten ontwikkeld, die helpt om in de verkenning en planfase circulaire keuzes te kunnen maken.

Waar werken we aan?

Voor het thema circulaire aanleg en vervanging is een roadmap opgesteld die bovenaan deze pagina is afgebeeld (download een vergroting (jpg, 1.8 MB)), met de bijbehorende mijlpalen. Hierbinnen zijn zes sporen/aandachtsgebieden onderscheiden:

Spoor A: Verkenning- en planfase: circulair ontwerp en CE geïntegreerd in afwegingskaders
Spoor B: Interne opdrachtverlening
Spoor C: Contractvoorbereiding & inkoop
Spoor D: Projectadvisering en kennisverhoging
Spoor E: Aanpassing wet- en regelgeving, normering en kaders
Spoor F: Integratie duurzaamheid in nieuwe programma’s en processen zoals de Werf, (Impuls)programma VenR, Markt in transitie.

Voor meer details, bekijk de publicatie Roadmap met uitgebreide toelichting

Showcase: Onderzoek naar standaardisatie bij viaducten in A44

Rijkswaterstaat onderzoekt de mogelijkheden voor standaardisatie van bruggen en viaducten, denk bijvoorbeeld aan standaard afmetingen voor prefab liggers. Hierbij onderzoeken we bijvoorbeeld in hoeverre de vervanging- en renovatieopgave van de viaducten op de A44 kansrijk is.

Standaardisatie maakt het makkelijker om adaptief te bouwen en liggers te prefabriceren. Het voordeel van prefab liggers is dat er meer tijd is voor uitharding van het beton. Hierdoor is minder cement nodig, wat veel CO₂-besparing geeft.

Verschillende standaarden zijn inmiddels ontwikkeld en vastgelegd in documenten. De vraag is nu: waar kan het in de praktijk? Het A44-project leent zich hier goed voor. Rijkswaterstaat wil eerst bij één viaduct leren welke standaardmaat voor prefab liggers het beste werkt en wat de baten zijn. Hier kan dan in de volgende viaducten op worden voortgeborduurd.

Veel meer elementen van Rijkswaterstaat lenen zich voor standaardisatie, denk ook aan landhoofden of geleiderails. Op de lange termijn geeft standaardisatie duurzaamheidswinst in de vorm van minder CO₂-uitstoot en minder primair grondstofgebruik. Ook op de korte termijn zijn er voordelen. Met standaard bouwelementen kan Rijkswaterstaat makkelijker kennis opbouwen over het onderhoud van een object en vervangingen sneller en met minder hinder uitvoeren.

Meest relevante publicaties